13 grudzień 2022

Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stan_wojenny_w_Polsc e_-_1981-1983_-_08a.JPG#/media/File:Stan_wojenny_w_Polsce_-_ 1981-1983_-_08a.JPG
13 grudnia 1981 roku w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wprowadzono stan wojenny. W trakcie jego trwania życie straciło około 40 osób, internowano ponad 10 tysięcy działaczy związanych z „Solidarnością”. W kolejną rocznicę tego wydarzenia upamiętniamy tych, którzy ponieśli ofiarę na rzecz niepodległości naszego kraju oraz swobód narodowych i obywatelskich.
REKLAMA

W skrócie

Stan wojenny w Polsce został ogłoszony 13 grudnia 1981 r. i trwał do 22 lipca 1983 r. Drastycznie ograniczał życie codzienne Polaków celem przeciwdziałania opozycji politycznej, w szczególności ruchu „Solidarność”. Tysiące działaczy opozycji zostało uwięzionych bez postawienia zarzutów. Faktyczną władzę w Polsce przejęło wojsko.

Jak to się zaczęło?

W listopadzie 1981 r. niepokoje społeczne ciągle rosły. Następowała radykalizacja w niektórych kręgach opozycji i grupach społecznych, które były też sfrustrowane postawą rządu. Protestowali studenci z kilkudziesięciu uczelni w geście solidarności z kolegami z Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Radomiu, którzy kwestionowali wybór władz rektorskich. Strajkowali także nauczyciele w Lublinie. Strajk okupacyjny prowadzili studenci Wyższej Szkoły Pożarnictwa w Warszawie. Po stronie „Solidarności” żądano przeprowadzenia demokratycznych wyborów. Straszono rząd, że odrzucenie postulatów Solidarności będzie oznaczać strajk ostrzegawczy, a gdyby on nie przyniósł skutku to strajk generalny.


Kryzysowi społecznemu towarzyszył gigantyczny kryzys gospodarczy spowodowany przede wszystkim polityką gospodarczą dekady 1970-1980. Ciągłe strajki hamowały produkcję. W sklepach brakowało towarów. Ich ceny nie były dostosowane do ich kosztów produkcji.

Wprowadzenie stanu wojennego

Generał Jaruzelski twierdził, że ostateczną decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego podjął w nocy z 9 na 10 grudnia. Stosowne rozkazy wydano 12 grudnia o godzinie 14.00. Termin wyznaczono na noc z 12 na 13 grudnia. Nie był on przypadkowy, ponieważ 13 grudnia przypadał w niedzielę, a więc dzień wolny od pracy, gdy większość obywateli pozostaje w domach.

Zatrzymani

Do przeprowadzenia akcji „Jodła” zaangażowano potężne siły milicji i wojska. Za wczasu zostały przygotowane listy działaczy opozycji, których należało zatrzymać i internować. Pierwsze zatrzymania zaczęły się już w sobotę ok. godz. 23.30. Jednymi z pierwszych zatrzymanych byli członkowie Komitetu Krajowego „Solidarności”, którzy w sobotę obradowali w Stoczni Gdańskiej. Tej nocy internowano 2874 z 4318 osób, następnego dnia liczba zatrzymanych wyniosła już 3392. Zatrzymaniu osób towarzyszyło także zajmowanie lokali związkowych i przejmowanie zgromadzonej w nich dokumentacji.

Większość z zatrzymanych stanowili działacze „Solidarności”, KOR-u i KPN-u, byli wśród nich m.in. Lech Wałęsa, Jacek Kuroń, Andrzej Gwiazda, Tadeusz Mazowiecki i Karol Modzelewski. 

Represje

Rankiem 13 grudnia zostało wyemitowane przemówienie gen. Jaruzelskiego, w którym wyjaśniał powody wprowadzenia stanu wojennego. Jak twierdził generał, ojczyzna znalazła się nad przepaścią. W swoim przemówieniu poruszał m.in. kwestie gospodarcze argumentując, że fatalna sytuacja ekonomiczna spowodowana jest ciągłymi strajkami i konfliktami społecznymi. Wskazywał, że podjęte działania mają uchronić kraj przed widmem wojny domowej.

Około godz. 6.00 w dużych miastach jak Warszawa, Gdańsk, Kraków, Katowice, Poznań, Wrocław Szczecin wojsko wraz z milicją przystąpiło do blokady dróg dojazdowych, by uniemożliwić ewentualną ucieczkę lub przekazanie bezpośredniej informacji między miastami. Dodatkowo wojsko przeprowadzało marsze w centrum miast, by zademonstrować swoją siłę i sparaliżować społeczeństwo.

Na terenie całego kraju wprowadzono godzinę policyjną od 22.00 do 6.00 rano. Poza granicami województwa zamieszkania nie można było poruszać się bez przepustek. Zawieszono także możliwość przekraczania granicy. Każda osoba przebywająca w miejscu publicznym zobowiązana była do posiadania przy sobie dokumentu tożsamości.

Wprowadzono cenzurę korespondencji. Poza „Trybuną Ludu” i „Żołnierzem Wolności” nie mogła być wydawana inna prasa. Zawieszono działalność wszelkich związków zawodowych i większości organizacji społecznych. Zakazano organizowania strajków, akcji protestacyjnych i wszelkich manifestacji.  Zawieszona do odwołania została także nauka w szkołach i wyższych uczelniach. Zakazane było uprawianie turystyki oraz sportów żeglarskich i wioślarskich na morskich wodach wewnętrznych i terytorialnych.

„Solidarność” została zaskoczona. W żaden sposób jej działacze nie spodziewali się tak sprawnie zorganizowanej akcji. Tylko nielicznym działaczom opozycji udało się uniknąć aresztowania. Paraliż decyzyjny był kompletny. Stąd akcje strajkowe i protestacyjne były nieliczne i szybko rozbijane przez milicję i wojsko. Jednak w Katowicach doszło do tragicznych wydarzeń. Celem stłumienia strajków w kopalniach „Manifest Lipcowy” oraz „Wujek” wykorzystano pluton specjalny ZOMO, który użył broni palnej. W kopalni „Wujek” na skutek ostrzału zmarło 9 górników, a 25 zostało rannych. Ofiar stanu wojennego było jednak więcej. W zależności od przyjętych kryteriów wskazuje się na liczbę nawet ok. 100 ofiar.

https://historia.org.pl/2021/12/10/stan-wojenny-w-polsce-1981-1983-jaruzelski-kontra-solidarnosc/

Zawieszenie stanu wojennego

Zawieszenie stanu wojennego stanowiło jeden z elementów przygotowań do II pielgrzymki Jana Pawła II do Polski. Papieska wizyta z czerwca 1983 roku była ważnym wydarzeniem, które mogło podnieść na duchu społeczeństwo, a dla komunistów miała posłużyć jako materiał propagandowy, który by dowodził ustabilizowania sytuacji w kraju.

Na ostateczne zniesienie stanu wojennego Polacy musieli poczekać do 22 lipca 1983 roku. Dzień uchwalenia Manifestu PKWN był zwyczajową datą ważnych wydarzeń w czasie trwania PRL.

Wraz ze zniesieniem stanu wojennego ogłoszono kolejną amnestię. Wypuszczono wszystkich skazanych do 3 lat pozbawienia wolności, a więźniom politycznym, którzy odsiadywali dłuższe wyroki, skrócono karę o połowę. Nie zaprzestano jednak poszukiwań ukrywających się przywódców podziemnej "Solidarności", a także nie zwolniono z aresztu opozycjonistów przetrzymywanych bez wyroków. 
PRZECZYTAJ JESZCZE
pogoda Bydgoszcz
8.5°C
wschód słońca: 05:29
zachód słońca: 18:16
REKLAMA

Kalendarz Wydarzeń / Koncertów / Imprez w Bydgoszczy

kiedy
2024-04-02 17:00
miejsce
Filharmonia Pomorska, Bydgoszcz,...
wstęp biletowany
kiedy
2024-04-02 19:00
miejsce
Hangar Kultury, Bydgoszcz, Jana...
wstęp biletowany
kiedy
2024-04-02 19:30
miejsce
Filharmonia Pomorska, Bydgoszcz,...
wstęp biletowany
kiedy
2024-04-03 18:00
miejsce
POINT Club, Bydgoszcz, ul....
wstęp biletowany